اهمیت مسجد مقدس جمکران از دیدگاه فقهای اسلام و علمای اعلام

آیة الله العظمی آقای شیخ عبدالکریم حائری

مرحوم حضرت آیة الله العظمی آقای حاج شیخ محمد علی اراکی طاب ثراه در نماز جمعه قم فرمودند چند روز به اول ماه مانده عالم ربانی آقای حاج شیخ محمد تقی بافقی محضر مبارک آیة الله العظمی؟ آقای شیخ عبدالکریم حائری متوفای ۱۳۵۵ ه. ق میرسیدند جهت شهریه طلاب حوزه سؤال میکردند وضع شهریه چطور است؟ مرحوم حائری می فرمودند جز سرمایه توکل چیزی در دست نیست، ایشان «آقای بافقی» راهی مسجد مقدس جمکران میشدند، از توجهات صاحب الزمان (ع) مشکل شهریه حل می شد.[1]

آیت الله العظمی خوانساری پیاده به مسجد جمکران می رود

آیة الله احمدی میانجی فرمودند: از جمله بزرگان که به مسجد مقدس جمکران خیلی علاقه داشتند حضرت آیة الله العظمی آقای سید محمد تقی خوانساری رحمة الله علیه متوفای ۱۳۷۲ هـ ق که با مرحوم حضرت آیة الله العظمی آقای اراکی متوفای ۱۴۱۵ هـ ق پیاده به مسجد شریف جمکران می رفتند.

آیة الله آقای حاج شیخ مرتضی حائری و مسجد جمکران

ایشان می نویسند: مسجد جمکران یکی از آیات باهرات عنایت آن حضرت است، و توضیح این مطلب در ضمن چند جهت که شاید خیلی ها از آن غافل باشند – مذکور میشود:

(۱) داستان مسجد جمکران که در بیداری واقع شده، در کتاب تاریخ قم که کتاب معتبری است از صدوق علیه الرحمه نقل شده است.

مرحوم آقای بروجردی که مرد دقیق و ملائی بود، می فرمود: این داستان در زمان صدوق علیه الرحمه واقع شده و او نقل کرده است، دلالت بر کمال صحت آن دارد.

(۲) داستان مشتمل بر جریانی است که مربوط به یک نفر نیست، برای این که صبح که مردم بیدار می شوند می بینند با زنجیر علامت گذاشته شده است که مردم باور کنند. و این زنجیر مدنی در منزل سید محترمی ظاهراً به نام سید ابوالحسن الرضا بوده است و مردم استشفاء به آن می نموده اند. و بعداً بدون هیچ جهت طبیعی مفقود می شود.

(۳) جای دور از شهر و در وسط بیابان جایی نیست که مورد جعل یک فرد جمکرانی بشود آن هم دست تنها در یک شب ماه رمضان.

(4) نوعاً مردم عادی به واسطه ی خواب یک امامزاده را معین می کنند، و مسجد از تصور مردم عادی دور است.

(۵) اگر پیدایش این مسجد روی احساسات مذهبی و علاقه مفرط به حضرت صاحب الامر (ع) بود، می بایست سراسر توسل به آن بزرگوار باشد، چنانکه در این عصر مردم بیشتر زیارت حضرتش در آن مسجد می خوانند و متوسل به آن حضرت میشوند، در صورتی که در این دستور معنوی اصلاً اسمی از آن حضرت نیست حتی تا به حال هم بیشتر معروف به مسجد جمکران است، نه مسجد صاحب الزمان.

(۶) متن دستور موافق با ادله دیگر است برای اینکه هم نماز تحیت مسجد وارد شده است و هم نماز صد بار ایاک نعبد و ایاک نستعین، و هم تهلیل و تسبیح فاطمه زهرا سلام الله علیها.

(۷) این دو داستان که نقل شده مشهود و یا مثل مشهود خودم بود، و داستانهای دیگری هست که فعلاً تمام خصوصیات آن را در نظر ندارم، بعداً انشاء الله تحقیق نموده در این دفتر – باذنه تعالی – ذکر میکنم.

(۸) در آن موقع که زمین این قدر بی ارزش بوده است، فقط یک مساحت کوچکی را مورد این دستور قرار داده اند، که ظاهراً حدود سه چشمه از مسجد فعلی است که در زمان ما خیلی بزرگ شده است (ظاهراً آن چشمه ای که در آن محراب هست و دو چشمه طرفین باشد).

نگارنده که خالی از وسوسه نیستم و خیلی به نقلیات مردم خوش بین نیستم، از این امارات به صحت این مسجد مبارک قطع دارم، و الحمد لله علی ذلک، و علی غیره من النعم التی لا تحصی.[2]

آیة الله حجت و مسجد جمکران

آیة الله العظمی آقا سید محمد حجت کوه کمری (قدس سره) متوفی ۱۳۷۲ هجری قمری چهل نفر از فضلاء حوزه علمیه قم را انتخاب نمودند و دستور فرمودند به مسجد مقدس جمکران بروند و در آنجا بعد از نماز صاحب الزمان زیارت عاشو را بخوانند و دعا کنند که از عنایت حضرت ولی عصر خداوند متعال باران بفرستد.

طلاب محترم صبح پیاده عازم مسجد جمکران شدند و بعد از نماز و زیارت عاشورا و دعا جهت باران که مدتی بود باران نیامده بود از مسجد جمکران بیرون آمدند به طرف شهر مذهبی قم، وسط راه باران چنان گرفت که قابل تحمل نبود، وقتی وارد منزل شدند جهت نهار که خود آقا دستور داده بود که گوسفندی بکشند و آبگوشت درست کنند تمام لباسهای آقایان خیس شده بود به طوری که فشار میدادند از لباس و عمامه ها آب جاری می شد.

از برکات مسجد جمکران و عنایت حضرت صاحب الزمان نسبت به سربازان خود در آن روز بارندگی مفصلی شد.[3]

آیت الله العظمی آقای حجت در مسجد شریف جمکران

حضرت آیت الله العظمی آقای حجت رحمت الله علیه که برای طلاب حوزه علمیه شهریه می دادند روز آخر ماه بود برای فردا که اول ماه باشد زمینه برای شهریه نداشتند، به خادم می فرماید مرکب را آماده کن تا بروم به مسجد جمکران معظم له عازم مسجد میشوند، بعد از نماز صاحب الزمان (ع) و دعا عرض می کنند: «آقا امام زمان علیه السلام این حوزه علمیه مال شما است، این طلبه ها سربازان حضرتعالی هستند، آبروی ما مربوط به شما است، راجع به شهریه حوزه عنایتی فرمائید.» وقتی به منزل تشریف می آورند خادم عرض می کند: آقا بعد از شما دو نفر آمدند و منتظر شما هستند، معلوم میشود جهت دادن وجوه شرعیه آمده اند و مبلغی پول خدمت آیت الله العظمی آقای حجت میدهند، وقتی می شمارند می بینند به اندازه شهریه همین ماه است.[4]

نظر آیة الله العظمی بروجردی درباره مسجد جمکران

حضرت آیة الله العظمی آقای بروجردی (قدس سره الشریف) متوفی ۱۳۸۰ هجری قمری فرمودند: اگر موفق بشوم، در قم دو کار انجام خواهم داد، یکی راه مسجد جمکران را باز خواهم کرد، دومی بیمارستانی در شهر قم بنا خواهم نمود.[5]

سخنان حضرت آیة الله العظمی آقای بروجردی

متن نامه حضرت حجة الاسلام واعظ شهیر آقای حاج سید صادق شمس الدینی (معروف به شمس)

حجة الاسلام جناب آقای عظیمی زید توفیقانه، پس از عرض سلام حسب الامر دو خاطره جهت کتاب ارزشمندی که در تعظیم مسجد جمکران در دست تألیف دارید تقدیم میگردد، اول: اینکه اینجانب شاهد تشرف مرحوم آیة الله العظمی حاج آقا حسین بروجردی طباطبائی رحمة الله علیه بودم که چون محل پدری ما نزدیک به دروازه کاشان قم بود و راه نزدیک جمکران از آنجا میگذشت آن مرجع جهانی به وسیله درشکه تشرف به مسجد پیدا کردند و اهالی محل بخصوص ائمه جماعات اطراف آن محل آماده شدند که در مراجعت آن مرحوم نماز مغرب و عشاء را به امامت آن مرجع در مسجد کیهانی برقرار سازند، حقیر هم که حدود ۱۸ سال داشتم یعنی حدوداً سال ۱۳۳۰ بود حضور داشتم و دیدم که بعد از نماز مغرب به عالمی امر کردند که به مردم توصیه نمایند که به مسجد جمکران رغبت نمایند و فرمودند اگر برای من مقدور بود نمازهای واجب روزانه را در مسجد جمکران ادا میکردم.[6]

حضرت امام خمینی قدس سره الشریف در مسجد مقدس جمکران

حجة الاسلام و المسلمین جناب آقای شیخ علی اصغر احمدی خمینی فرمودند: اینجانب از زمانی که وارد حوزه علمیه قم شدم و روزهای جمعه به مسجد جمکران می آمدم و نمازهای این مسجد را انجام میدادم و می دیدم زوار بسیار در این مسجد می آمدند و طلب حاجت می کردند، حتی در اوائل هم یک روز اهالی جمکران از امام دعوت کردند و ایشان هم قبول کردند و من هم با آقایان دیگر در خدمتشان به جمکران رفتیم و در آن مسجد مقدس نماز بجا آوردند. امید است مؤمنین این مکان را بیشتر مورد توجه قرار دهند.

آیة الله العظمی گلپایگانی به مسجد مقدس جمکران مشرف می شوند

علماء و مراجع بزرگوار ما در مواقع حساس و بحرانهای شدید یا نوشتن عریضه و توسل به ساحت مقدس حضرت صاحب الزمان روحی له الفداء از آن حضرت کمک گرفته و می گیرند از جمله حضرت آیة الله العظمی آقای گلپایگانی قدس سره متوفی ۱۴۱۴ هجری قمری که در گرفتاریهای مهم عریضه نوشته و در گل نهاده و به طرف مسجد جمکران قم روان می شدند و عنایت خاصی به مسجد جمکران داشتند و از این راه از حضرت ولی عصر امام زمان (ع) کمک می گرفتند.

حجة الاسلام و المسلمین آقای ابطحی فرمودند:

در اواخر سال جنگ تحمیلی بین ایران و عراق در حالی که مرتب آتش و بمب بر سر مردم می بارید و مردم بی پناه به اطراف و دهات به سر می بردند و جمعی نیز به مسجد مقدس جمکران و اطراف آن پناه برده بودند، حضرت آیة الله العظمی گلپایگانی با جمعی از علماء و نزدیکان مشرف به مسجد مقدس جمکران شدند تا با توسل و عرض ادب به ساحت مقدس صاحب الزمان علیه السلام و دعا برای رفع گرفتاری مسلمانان مخصوصاً ایران اسلامی، حقیر هم افتخار نصیبم شد، لذا معظم له عریضه نوشته بودند برای آن حضرت به اینجانب دادند که طبق دستور رسیده گل بگیرم و با دعای مخصوص خدمت حضرت حسین بن روح میان آب بیندازم، حقیر طبق دستور انجام دادم و عرض کردم آقاجان امام زمان این نامه از طرف مرجع عالیقدر حضرت آیة الله العظمی گلپایگانی است و مردم در حالی که اطراف آقا را گرفته بودند می گفتند یا صاحب الزمان حاجت آقا را امشب برآورده فرما و همه گریه میکردند و دعا می کردند.

فردا صبح شخص مؤمن و صالح و عالم منزل آمد و فرمود من خوابی دیدم ولی مفهوم او را ندانستم، تصمیم گرفتم پیش شما بیایم و جواب بگیرم، فرمود در عالم رویا دیدم شخصی فرمود به آقا بگویید جواب شما را حضرت سه روز دیگر می دهند.

من از خوشحالی گریه میکردم همانطور که نامه و عریضه آن مرجع بزرگ به وسیله من بود حضرت فرموده بودند پیش حقیر آمدند تا من به آقا عرض کنم، حضرت فرموده جواب عریضه سه روز دیگر داده میشود و منتظر نتیجه بودیم که روز سوم از طرف عراق اعلان آتش بس یک طرفه شد و جنگ تخفیف پیدا کرد و سرانجام جنگ تمام شد.

حجة الاسلام و المسلمین آقای ابطحی فرمودند یکی از علماء وارسته و متدین به منزل حقیر آمدند و فرمودند چه خبر دیروز بعد از ظهر منزل آقا بود که شخصی حرفی و مطلبی را دو روز قبل میزد و پیش بینی می نمود؟

حقیر عرض کردم مرحوم آیة الله امامی از اصفهان وجهی سهم مبارک امام علیه السلام فرستاده بود رفتم خدمت آقا بدهم، جمعی از علماء محضر مبارک آقا بودند. معظم له صدا زدند باقر (حجة الاسلام آقای حاج سید محمد باقر آیة الله زاده گلپایگانی)، معلوم شد آقا نجم الثاقب را می خواهند و خودشان بنا دارند عریضه بنویسند، بنده کتاب نجم الثاقب را آوردم و جلو معظم له گذاشتم فوراً حرکت فرمودند و به افرادی که در خدمتشان بودند فرمودند فردا بیائید، بلند شدند به طرف اطاق مخصوص خود؛ نزدیک درب اطاق عرض کردم آقای امامی این مبلغ را فرستاده اند تا خدمت شما بدهم، فرمودند بماند برای افطاری ائمه جماعات اصفهان جهت ماه مبارک رمضان. درب اطاق را بستند، گویا مشغول نوشتن عریضه خدمت حضرت حجة علیه السلام شدند تا بعداً مشرف به مسجد جمکران شوند، اول غروب دکتر طالقانی تلفن زدند که به اتفاق آیة الله آقای حاج سید مرتضی قصد زیارت آقا را دارند. عرض کردم آقا مشرف شدند به مسجد جمکران و پس از مراجعت که به طول هم کشید تا ساعت ۱۰ شب بود که موفق به زیارت و دیدار آقا گردیدند، و جای شما خالی چه حالی آقا داشتند و آن چند نفر که در مجلس حضور داشتند عالمی بنا کرد کلمه لا الله الا الله را تکرار کردن و گفتند دو روز قبل آن عالم وارسته چه فرمود و آن چه پیش بینی و چه خبری میداد عرض کردم چه فرمودند؟ گفتند فرمودند من تا به حال منزل آیة الله العظمی آقای گلپایگانی و شخص ایشان را ندیدم لکن چه خبری است مشاهده میکنم فردا بعد از ظهر منزل ایشان و ساعتی چه نوری و چه حالی و رابطه ای و چه عنایتی به به، و مرتب تکرار میکرد و غبطه میخورد و در شگفت می بودند.

معلوم می شود این نوشتن عریضه و مشرف شدن به مسجد مقدس جمکران مورد قبول حضرت حق و عنایت امام زمان علیه السلام قرار گرفته است.

پیدایش مسجد مقدس جمکران از دیدگاه مرحوم آیة الله العظمی نجفی مرعشی

مسجد جمکران از اوایل غیبت صغرای حضرت بقیة الله روحی له الفداء است.

و در نوشتجات قدیمه به اسم دارد:

1. مسجد جمکران.

2. مسجد حسن بن مثله.

3. مسجد صاحب الزمان.

و هر کدام از این سه اسم به مناسبتی گفته شده.

مسجد جمکران می گویند! چون متصل است به قریه جمکران که یکی از قراء شهر مذهبی قم است.

مسجد شیخ حسن بن مثله می گویند! نظر به اینکه در زمان او و به همت او این مسجد ساخته شده است.

مسجد صاحب الزمان می گویند! نظر به اینکه وجود مبارک امام زمان در آنجا مکرر دیده شده.

و این مسجد شریف مورد احترام کافه شیعه بوده است از غیبت صغراء (از شب سه شنبه ۱۷ ماه مبارک رمضان سال ۳۹۳ که امام زمان دستور تأسیس آن را به شیخ حسن بن مثله داده) تا به امروز که حدود یکهزار و بیست و دو سال میشود و همینطور که شیخ بزرگوار محدّث عالیمقدار مرحوم آیة الله صدوق رحمة الله علیه کتابی به نام مونس الحزین دارند که حقیر آن نسخه را ندیده ام ولی مرحوم آقای حاج میرزا حسین نوری استاد استاد حقیر از آن کتاب نقل می فرماید و در آن کتاب مفصلاً قضیه این مسجد جمکران و تاریخ حدوث آن را نقل نموده و بالجمله این مسجد مقدس مورد احترام علماء اعلام و محدثین کرام شیعه بوده و کرامات متعدده از این مسجد جمکران دیده شده است.

و نیز چند مرتبه تعمیر و بنا شده، بناء اول در زمان حسن بن مثله بوده، بناء دوم او در زمان شیخ صدوق، سپس در زمان صفویه هم چند مرتبه تعمیراتی صورت گرفته و در زمان ریاست مرحوم آیة الله حائری مرحوم حجة الاسلام آقای شیخ محمد تقی یزدی بافقی هم تعمیراتی کرده اند و بعد از او آقای حاج آقا محمد معروف به آقا زاده که از تجار محترم قم هستند و هنوز در قید حیاتند، ایشان نیز تعمیراتی انجام داده اند. در این مسجد شریف مکرر کراماتی دیده شده است که مرحوم شیخ محمد علی کجوئی معروف به قمی در کتاب تاریخ قم در جلد اول و دوم اشاره کرده به کراماتی که در آنجا اتفاق افتاده است و اشخاصی که شرفیاب حضور مبارک حضرت ولی عصر وعه شده اند.

خلاصه این جای تردیدی نیست که مورد اهمیت و مورد احترام شیعه بوده است و نمازی هم در آن جا نقل شده است، البته بهتر این است که آن نماز را به قصد رجاء بجا بیاورند و این مسجد موقوفاتی هم داشته، اراضی متعدده در اطراف داشته و در خود شهر مقدس قم رقباتی وقف این مسجد داشته که اکثر اینها از حال وقفیت بیرون رفته و ملک شده است و راجع به این مسجد کتابچه های مختصری نوشته شده، ولی آنچه که باید و شاید در خصوصیات او نقل نشده.

چهل شب بیتوته در مسجد جمکران قم

حضرت آیة الله العظمی نجفی مرعشی «قدس سره الشریف» فرمودند: حقیر خودم مکرر کراماتی در آنجا، مسجد جمکران، مشاهده کرده ام، چهل شب چهارشنبه مکرر موفق شدم که در آن مسجد بیتوته کنم و جای تردید نیست که از امکنه ای که مورد توجه و منزول برکات الهی می باشد و بعد از مسجد سهله که از مساجدی است که منتسب به وجود مبارک ولی عصر می باشد که شبهای چهارشنبه اهالی نجف اشرف آنجا مشرف می شوند، بعد از مسجد سهله این بهترین مقام و بهترین جایی است که منتسب به حضرت ولی عصر می باشد.

این مسجد محترم «مسجد جمکران» اصل مسجد، مسجد کوچکی است بعد از او مقداری افزوده کرده اند و بر او اخیراً در این دو سال باز پیش از آن مقدار افزوده شده، به استدعاء حقیر از بانیان خیر آن قطعه که از مسجد اصلی است موزائیک زمین او رنگش فرق دارد.

با زیادتی هایی که بعداً افزوده شده برای اینکه اگر کسی خواست در مسجد اصلی عبادت کند و نمازی بخواند و درک فیض کند این علامت مشخصه را حقیر گذارده ام در آنجا و امیدوارم انشاء الله به برکت صاحب نیمه شعبان وجود مبارک امام عصر (ع) که تمام عالم انتظار قدم شریف ایشان دارند، تنها یک اشتباهاتی بین خودشان دارند، یکی میگوید آینده عیسی دیگر میگوید عزیر است یکی میگوید زرتشت است، ولی در اینکه شخصی بیاید که اصلاح کنند عالم را در این عقاید این علم تمام ملّیین عالم است.

مؤلف گوید: این قسمت از فرمایشات مرحوم آیة الله العظمی آقای نجفی مرعشی قدس سره است که خود از عاشقان حضرت ولی عصر امام زمان (ع) بودند و مکرر کراماتی از مسجد مقدس جمکران دیده است از روی نوار پیاده شده و صدای معظم (نوار) در واحد فرهنگی کتابخانه عمومی حضرت ابو الفضل (ع) موجود می باشد.

آیة الله شیخ محمد تقی بافقی در مسجد جمکران

عالم ربانی حضرت آیة الله حاج شیخ محمد تقی بافقی که بارها خدمت امام زمان (ع) مشرف شدند و سهم بسزایی در رونق دادن به مسجد مقدس جمکران قم دارند.

یکی از علماء حوزه از حضرت آیة الله العظمی آقای حاج سید محمد رضا گلپایگانی نقل کرد که ایشان فرمودند در عصر آیة الله العظمی مرحوم شیخ عبدالکریم حائری که عده محصلین حوزه علمیه قم به چهار صد نفر رسیده بود، در زمستانی طلاب از حاج شیخ محمد تقی بافقی که مقسم شهریه مرحوم حاج شیخ بود عباء زمستانی خواستند و ایشان از مرحوم حائری خواستند. آیة الله حائری فرمودند: چهارصد عبا از کجا بیاورم؟ گفت: از حضرت صاحب الزمان (ع) بگیر.

فرمود: من راهی ندارم. گفت: پس من انشاء الله می گیرم و شب جمعه به مسجد مقدس جمکران رفته و روز جمعه به مرحوم حاج شیخ حائری گفت: آقا صاحب الزمان (ع) وعده فرمودند فردا که شنبه است چهارصد عبا را مرحمت کنند.

و روز شنبه به وسیله مردی از تجار عباء رسید و بین طلاب تقسیم کردند.[7]

سخنان حضرت آیة الله فاضل لنکرانی در باره مسجد جمکران

حضرت آیة الله فاضل فرمودند (مرحوم والد به مسجد جمکران خیلی معتقد بود) فرمودند: من قبل از آمدن آیة الله بروجردی به قم خواب دیدم که در مسجد جمکران هستم.

آن موقع مسجد جمکران یک حیاطی داشت و در وسط آن حیاط یک آب انباری بود که سقف آن یک متر مرتفع تر از حیاط مسجد بود، روی همین سقف آب انبار، منبری گذاشته اند و شیخ طوسی رحمة الله علیه روی آن نشسته و تمام روی آن سقف و کف حیاط مملو از طلبه است.

پدرم فرمود: تعبیرم از این خواب این بود که شخصیتی به قم خواهد آمد و طلاب گرد او جمع خواهند شد و حوزه رونق خواهد گرفت، طولی نکشید که آیة الله بروجردی به قم آمدند. این که چرا شیخ طوسی را خواب دیده و آن هم در مسجد جمکران؟ تعبیر آن بعدها مشخص شد زیرا مرحوم آیة الله بروجردی به شیخ طوسی و آثار او بسیار اهمیت می داد، وقتی عبارات شیخ را از کتاب خلاف یا مبسوط می خواند مثل این که روایتی از امام معصوم (ع) دارد می خواند با احترام و دقت در جزئیات کلمات آن همانند کلمات معصومین (ع). مسجد جمکران هم شاید کاشف از این باشد که اصل آمدن ایشان به قم و رسیدن به مقام مرجعیت مطلقه با عنایت امام زمان (ع) بوده است.[8]

یک قربانی به مسجد جمکران بفرستید

حضرت آیة الله آقای فاضل لنکرانی فرمودند: هر وقت برای حضرت آیة الله العظمی آقای بروجردی مشکلی پیش می آمد مرحوم پدرم که خود از عاشقان امام زمان(ع) و علاقه زیادی به مسجد مقدس جمکران داشت به محضر آقا عرض میکردند یک قربانی برای مسجد جمکران بفرستید تا رفع مشکل شود.

بیشتر از پانصد مرتبه به مسجد شریف جمکران مشرف شدم

حضرت آیت الله فاضل فرمودند: در دوران طلبگی من خیلی به مسجد جمکران می رفتم شاید بیشتر از پانصد مرتبه باشد و کرامات زیاد در این مسجد مقدس دیده و شنیده ام و در پایان فرمودند: امیدوارم از توجهات امام زمان (ع) شما هم در تألیف این کتاب موفق باشید.

روحانیت مسجد جمکران

سخنان حضرت آیت الله مکارم شیرازی:

در روایتی آمده است که هر جا مسجدی ساخته شده در آنجا خون شهیدی به خاک ریخته است، از این روایت پر معنی به خوبی استفاده می شود که هر زمینی شایستگی مسجد شدن ندارد، بلکه باید قبلاً بر اثر خون شهدا و ایثارگران راه خدا قداست و ارزشی پیدا کند و بعد برای بنای مسجد آماده شود.

و چنین است که از آغاز مساجد با خون شهیدان گره خورده و در ادامه راه نیز حفظ و نگهداری آن با خون شهیدان پیوند دارد.

از سوی دیگر مسجد از دیدگاه اسلام تنها مرکز سجود نیست، هر چند به خاطر این عبادت بزرگ به این نام نامیده شده است و نیز تنها مرکز عبادت نیست، هر چند معبدش می نامند، مسجد پایگاهی است برای خودسازی و تهذیب نفس دانشگاهی است برای تحصیل معارف اسلامی ستاد ارتشی است برای جهاد اصغر و اکبر و مبارزه با دشمن داخل و خارج، و در یک کلمه مسجد و محراب، میدان جنگ با شیطان بزرگ و کوچک و شیاطین انس و جن است.

و اگر تاریخ اسلام را دقیقاً مشاهده کنیم می بینیم آن روز که نخستین مسجد در سرزمین مدینه به دست توانای پیامبر و در ظاهر بسیار ساده و ابتدائی و در باطن بسیار عمیق و ریشه دار بیان شد، مسجد تمام این مفاهیم را در خود جای داده بود.

از سوی سوم مساجد هر چند همه خانه خداست ولی در میان این خانه ها تفاوت بسیار است از مسجد الحرام گرفته تا مساجد کوچک و بزرگ که در تمام اطراف جهان پراکنده اند و با انگیزه های مختلف و نیات متفاوت ساخته شده است و مخصوصاً نقش انگیزه ها و نیت ها تأثیر کلی در آن دارد و نیز اینکه به دستور چه کسی ساخته شده است.

مسجد جمکران مطابق روایت موجود به فرمان حضرت مهدی مولانا صاحب العصر و الزمان برای هدف بزرگی در این منطقه خاص از شهر تاریخی، مذهبی قم ساخته شده و حسن بن مثله جمکرانی که مردی پاکدل و پاک سرش بود، در بیداری (و نه در خواب) این دستور را دریافت کرده و با تشریفات خاصی این مسجد را بنا نمود.

به همین دلیل هر کس در فضای ملکوتی آن قرار می گیرد احساس روحانیتی عجیب و جاذبه معنوی فوق العاده می کند. این جاذبه نیرومند معنوی به اضافه قضاء حوائج و حل مشکلات فراوانی که مردم از عبادت در آن و توسل به حضرت مهدی ارواحنا فداه دیده اند، سبب شده که روز به روز بر شکوه دامنه آن افزده شود و خیل مشتاقان از سراسر این کشور پهناور اسلامی، بلکه از خارج از کشور در مواقع مختلف به سوی آن بشتابند و از این چشمه کوثر و منبع خیر و برکت هر کدام به مقدار استعداد خود بهره گیرند. علمای بزرگ همواره برای این مسجد احترام خاصی قائل بوده اند و در آن راز و نیاز فراوان داشته اند و هم اکنون نیز مورد توجه علما و فضلا و مراجع بزرگ است.

پی نوشت ها: