استاد نگارگر هیچ نکته‌ای را برای تدریس ناگفته نمی‌گذاشت

اداره کل پژوهش و بررسی‌های خبری ایرنا در تلاش است تا در سلسله مطالبی یاد و اثر استادان و پژوهشگران ایران اسلامی را که بر اثر بیماری کرونا از دنیا رفتند، زنده کند.

در همین ارتباط و در گزارش پژوهشی با عنوان «خالق جدال با نفس و راهی که ۲۰ سال برای ارادت به سلطان خراسان پیمود» زندگی، فعالیت‌های علمی-پژوهشی و آثار و تالیفات استاد پرویز اسکندرپور خرمی مورد بررسی قرار گرفته است.

پژوهشگر ایرنا در گفت‌وگو با «مریم میرصدرائی» مدرس نگارگری و از شاگران استاد اسکندرپور به بررسی زندگی علمی و ویژگی‌های اخلاقی ایشان پرداخته است؛

ایرنا: شما از چه زمانی افتخار آشنایی و شاگردی دکتر اسکندرپور خرمی را داشتید؟

استاد اسکندرپور فعالیت‌هایی همچون طراحی نقوش تذهیب اماکن متبرکه از جمله درب‌های حرم ابوالفضل عباس (ع) و سیدالشهدا(ع) داشت، کاربرد مفاهیم مذهبی و ولایی در نقوش تذهیب از ویژگی‌های آثار ایشان در این حوزه است

 نیست بر لوح‌ دلم جز الف قامت دوست/چه کنم حرف دگر یاد نداد استادم

من با دکتر اسکندرپور در مجتمع فرهنگی امام رضا (ع) مشهد آشنا شدم و از سال۸۲ در محضر ایشان هنر نگارگری را تلمذ کردم.

دکتر اسکندرپور چه ویژگی‌های علمی و اخلاقی به خصوص در مواجهه با شاگردانش داشت؟

ایشان استاد نمونه انسانی والا با خلوص، بی‌ریا و صبور بودند که آموخته‌هایشان را در طبق اخلاص گذاشته و به دانشجویان و هنرآموزان با مهر و عطوفت انتقال می‌دادند. دکتر اسکندرپور پژوهشگر، مدرس، طراح و ناظر کیفی و هنری و استاد بازسازی عتبات نیز بودند. استاد تنها معلم هنر نبودند بلکه درس اخلاق، انسانیت، گذشت و ایثار می‌دادند و ایجاد علاقه در هنرجویان از اهدافشان بود و به واسطه حبی که به امام رضا(ع) داشتند دوره‌های آموزشی را در مشهد به طور مستمر برگزار می‌کردند. حضور ایشان طی سال‌ها صرفا به جهت علاقه فراوان به آموزش بود تا جایی که هنرآموزان کم‌بضاعت مورد توجه ویژه استاد بودند. معتقد بودند آموخته‌هایتان را بدون خست با بخشندگی کامل به هنرجویان منتقل کنید.

ایرنا: یکی از حوزه‌های فعالیت دکتر اسکندرپور هنر تذهیب بود. ایشان در این حوزه حائز چه ویژگی‌هایی مهمی بود؟

ایشان معتقد بودند ائمه و پیامبران سرچشمه نور هستند. هر چقدر برای آنان کار شود کم است حتی اگر نقوش نمی‌توانند رسا باشند شما در دل با عشق به ائمه اطهار(ع) کار کنید. عشق و علاقه ایشان به ویژه امام حسین(ع) سر فصل کار و اهدافشان بود. وی فعالیت‌هایی همچون طراحی نقوش تذهیب اماکن متبرکه از جمله درب‌های حرم ابوالفضل عباس (ع) و سید الشهدا(ع) داشت. کاربرد مفاهیم مذهبی و ولایی در نقوش تذهیب از ویژگی‌های آثار ایشان در این حوزه است.

ایرنا: مهمترین آثار و تالیفات دکتر اسکندرپور خرمی از نظر شما کدام هستند و چه ویژگی‌هایی دارند؟

مهمترین آثار استاد ضریح‌های کار شده برای ائمه اطهار(ع) است که مهمترین دستاورد استاد در طول سال‌های زندگی ایشان بود؛ آثاری که با طراحی و نظارت در اجرای آن‌ها برای خود باقیات صالحات باقی گذاشتند. همچنین تابلوهایی با موضوعات عاشورایی با طراحی نمادین از ایشان به یادگار مانده است.  

دکتر اسکندرپور معتقد بود نقوش قدسی را برای انبیا به کار ببندید به ویژه استفاده از نقش‌مایه‌های عاشورایی و اعداد مقدس و همچنین به استعاره گرفتن سیمرغ و پرندگان به صورت نمادین در آثارش مشهود است

از مهمترین ویژگی‌های آثار و تالیفات استاد، توجه به موضوعات مذهبی در طراحی‌های نگارگری بود. دکتر اسکندرپور خرمی معتقد بود نقوش قدسی را برای انبیا به کار ببندید به ویژه استفاده از نقش‌مایه‌های عاشورایی و اعداد مقدس و همچنین به استعاره گرفتن سیمرغ و پرندگان به صورت نمادین در آثارشان مشهود است. برای نمونه «اثر طفل تشنه» حائز چنین ویژگی است.

ایرنا: از دیدگاه شما به عنوان فردی که در کلاس‌های دکتر اسکندرپور حضور داشته‌اید، شیوه تدریس ایشان چگونه بود؟  

 به جد می‌توان گفت که تالیفات پنج جلد کتابی که از ایشان به یادگار مانده، سرلوحه تدریس و آموزش در حوزه نگارگری است. استاد به قدری از خودگذشته بودند که هیچ نکته‌ای را برای تدریس ناگفته نمی‌گذاشتند و با صبوری، تکرار نکات را چندین بار نظری و عملی بازگو می‌کردند.

ایرنا: از دکتر اسکندرپور خرمی چه میراثی برای جامعه هنری ما باقی مانده است؟

میراث استاد برای جامعه هنری شاگردانی هستند که در سرتاسر ایران افتخار شاگردی ایشان را داشته‌اند. امروز تعداد زیادی از آنها خود استادان بزرگ نگارگری هستند و همیشه ایام در هر حالی مشغول به آموزش و انتقال دانسته‌های خود هستند. علاوه بر آثار و کتب به جا مانده از ایشان، از حسن خلق  و آموزش بی‌قید ‌ و شرط به عنوان میراث منحصر به فرد دکتر اسکندرپور می‌توان یاد کرد.

ایرنا: آخرین جمله شما درباره استاد چیست؟

حرف آخر؛  هرچه می‌دانست آموخت مرا، غیر یک اصل که ناگفته نهاد؛ «قدر استاد نکو دانستن»، حیف استاد به من یاد نداد.