نسیم رویش پایگاه خبری جمعیت رویش های انقلاب اسلامی
شاید این مطالب برایتان مفید باشد
به گزارش خبرنگار ایکنا، نشست علمی «بررسی تعطیلی شنبه از بعد فرهنگی و اجتماعی» امروز یکشنبه، ششم خرداد در سالن جلسات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی برگزار شد.
حجت‌الاسلام مسعود اسماعیلی در این نشست بیان کرد: بحث فرهنگ و امور فرهنگی مهجور و فاقد اهمیت است و بیشتر مسئولان کشور نشان داده‌اند که تصور درستی از فرهنگ ندارند و مسائل فرهنگ را به موضوعات پیش‌پا افتاده فرو می‌کاهند. باید برای بسیاری از مسئولان کلاس‌های فرهنگ‌شناسی برگزار کرد تا با ماهیت فرهنگ آشنا شوند.
وی ادامه داد: اگر بخواهیم بحث جاری را از دیدگاه فرهنگی پیگیری کنیم به چند محور اساسی باید بپردازیم؛ محور‌هایی مانند مفاهیم زندگی، زمان، معیشت، کار، تعطیلی و فراغت، روز جمعه، روزهای هفته در ادبیات دینی و فرهنگی، عبادت و عبودیت و…؛ متأسفانه هیچ‌کدام از این مفاهیم در این طرح دیده نشده است.
اسماعیلی افزود: شاهد فاجعه مدیریتی و قانو‌ن‌گذاری در کشور هستیم که در برخی موارد شاهد فقدان مباحث فرهنگی نیز هستیم که قابل چشم‌پوشی نیست؛ نمونه آن طرح عقب و جلو بردن ساعات شش ماه از سال که نشان می‌دهد تصمیمات هیچ حساب و کتابی ندارد. موضوع دیگر فرزندآوری است که در دهه هفتاد با آن مقابله شد و اکنون به این نتیجه رسیده‌ایم که کار اشتباهی بوده است.
فروکاهیدن زمان با سرمایه
وی با بیان اینکه مسئولان به راحتی فرهنگ مردم را تغییر می‌دهند و به تبعات آن بی‌توجه هستند، گفت: باید دیدگاه جامع درباره تعطیلی و روزکاری داشته باشیم. در دوره مدرن زمان را مساوی با پول و سرمایه می‌دانند در حقیقت زمان فروکاسته شده است. بسیاری از کارها در مقابل زمانی که می‌برد ارزش‌گذاری می‌شود. جهان غرب بر این موضوع تمرکز کرده است و برای آنها مهم نیست که جمعه تعطیل باشد یا نباشد بلکه برای آنها خلق سرمایه و درآمد مهم است که در هماهنگی با جهان چگونه بیشتر درآمد کسب کنند؛ اگر مسلمانان منبع درآمد بودند و تصمیم داشتند که جمعه را به روز اصلی تعطیل در جهان اعلام کنند قطعاً غربی‌ها برای هماهنگی با این منبع سرمایه جمعه‌ها را تعطیل می‌کردند زیرا برای آنها سرمایه اولویت دارد.
اسماعیلی اظهار کرد: زمان یک زبان خاموش و به شدت یک عنصر فرهنگی است. فرهنگ به شدت بر مفهوم زمان تأثیرگذار است و مفهومی در خلأ نیست. میزان اوقات فراغت در فرهنگ‌های مختلف متفاوت است مثلاً در جوامع غربی که دو روز تعطیلی وجود دارد؛ افراد معتاد به کاری هستند که بر اثر کار بیش از حد جان خود را از دست می‌دهند و این افراد زمان را مساوی با پول تعریف میکنند و رفته رفته بر اثر القائاتی که در این باره وجود دارد سراسر زندگی خود را کار میکنند. ما نیز به دلیل متأثر بودن از مدرنیته مدام در حال کار هستیم.
تفاوت اوقات فراغت با بی‌هدفی
وی ادامه داد: در کشورهای شرقی ترجیح داده می‌شود تا اوقات فراغت بیشتر باشد البته فراغت به معنای رها شدن از کار نیست بلکه به معنای کم شدن کار است. در دیدگاه شرق کار به معنای محل درآمد صرف دیده نمی‌شود بلکه به معنای جوهر انسان است. فراغت در دیدگاه اسلامی بی‌هدفی و بی‌معنایی نیست بلکه کاملاً هدفمند است؛ باید مفهوم فراغت از دیدگاه اسلامی و ایرانی تعریف شود. جمعه از جمع می‌آید و به معنای جمع شدن است و در قرآن نیز گفته شده است که در هنگام نماز جمعه نباید کار کرد اما به این معنا نیست که کلاً در روز جمعه کار نشود؛ بنابراین کار به معنای چیزی که به‌قدری سهمگین است که نیازمندیم تا دو روز از آن رها شویم اشتباه است.
اسماعیلی افزود: کار به دلیل اینکه سخت و سهمگین تعریف شده است هجوم روانی برای انسان ایجاد میکند و به دنبال زمان‌هایی است که هیچگونه کاری انجام ندهد تا رها شود. مفهوم فراغت تحت تأثیر فرهنگ‌های مدرن قرار گرفته و در فرهنگ‌های مختلف متفاوت است. در فرهنگ‌های مختلف توالی کارها متفاوت تعریف می‌شود؛ مثل توالی روزهای هفته؛ در ادبیات ایرانی و اسلامی فعالیت جدی با شروع شنبه تعریف شده است تا به روز جمعه که غایت است برسیم؛ اگر این توالی را بر هم بزنیم مشکلاتی ایجاد خواهد و این یعنی توالی‌ها معنادار است که نظم زندگی، حیات و روزمرگی تعریف میکند و اگر بخواهیم این توالی را در وسعت یک کشور تغییر دهیم بی‌نظمی گسترده‌ای ایجاد خواهد شد.
توجه به اصالت‌ها به جای ایجاد انشقاق
وی تصریح کرد: زمانی که ساعت‌‌ها یک ساعت جابه‌جا شده بود ناهماهنگی‌های بسیاری در کشور ایجاد شده بود حال اگر بخواهیم یک روز را جابه‌جا کنیم دچار انشقاق و جدایی فرهنگی بسیار جدی‌ای خواهیم شد. بحثی تحت عنوان «زمان رویداد» وجود دارد یعنی به زمان به نقطه انتزاعی دیده نمی‌شود و بلکه یک توافق جمعی است و مثل زمان صبحانه، ناهار، چای و… ما به عنوان دغدغه‌مندان فرهنگی باید سعی کنیم انشقاقات فرهنگی را اصلاح کنیم و نباید تلاش کنیم تا اصالت‌ها فراموش شود و انشقاقات بیشتر شود.
اسماعیلی تأکید کرد: کار و فراغت از هم جدا نیستند و با هم توأم هستند. کار فیزیکی و مادی به دنبال این است که معیشت، ضروریات و مقداری از فوق ضروریات را تأمین کند تا انسان به دین بپردازد؛ چطور مسئولان به این موضوع توجه نمی‌کنند و صرفاً به دنبال فرار از کار کردن هستیم. تعطیلی شنبه اصلاً درست نیست حتی اگر میلیاردها دلار هم ضرر ببینیم.
خلأ گفت‌وگو در رابطه با موضوعات فرهنگی
اسماعیل نوده فراهانی سخنران دیگر این نشست علمی بیان کرد: تعطیلی روز شنبه از جهت‌های بسیاری قابل بررسی است اما سؤال است که چطور در جمهوری اسلامی افرادی در رابطه با مسئله فرهنگی تصمیم‌گیری میکنند اما هیچ گفت‌وگویی را پیرامون آن موضوع فرهنگی از قبل شکل نمی‌دهند؟ موضوع دیگر اینکه تصمیم گرفته شده در همه امور فرهنگی، اجتماعی و.. شبیه دیگری شویم و فقط در حوزه سیاست این مقاومت وجود دارد که این اتفاق نیافتد در صورتی که اصالت و پیشینه موضوعی است که نسبت به آن بی‌توجه هستیم مثلاً کشوری مثل انگلیس با همه کشورها از منظر نوع پول، رانندگی، واحد اندازه‌گیری و… تفاوت دارد و بر تفاوت خود پا فشاری میکند.
ایده اشتباه تعطیلی دو روزه
وی ادامه داد: از اساس ایده دو روز تعطیلی کار اشتباهی است و گمان می‌کنم شورای نگهبان از منظر اقتصادی می‌تواند جلوی آن را بگیرد. در تصمیم‌گیری اولیه برای تعطیلی روز پنجشنبه در دو دهه پیش موضوع طرح ترافیک و آلودگی هوا مطرح بود اما رفته‌رفته این موضوع تغییر کرد و پیشینه این اتفاق فراموش شد. این تصمیم وقتی در شهر تهران گرفته شد تبعاتی داشت و سبب افزایش ساعت کاری شد و مردم مجبور بودند پنج روز به سختی کار کنند و در پنجشنبه و جمعه به کارهای شخصی بپردازند. این کار حتی با سیاست‌های قوانین افزایش جمعیت نیز مغایرت داشت.
فراهانی افزود: تعطیلی دو روزه در کشور باعث شده تا آخر هفته‌ها مردم تهران به سمت شهرهای شمالی حرکت کنند و همین اتفاق آسیب‌های بسیاری را از منظر کشاورزی، مصرف انرژی، محیط‌زیست و… به کشور تحمیل میکند از نظر اقتصادی نیز این کار فاجعه است و فشارهای اقتصادی بسیاری را به کشور وارد میکند.
وی اظهار کرد: تعطیلی مدارس در روزهای پنجشنبه سبب افزایش سفرها شد و همه روستاها به مکانی برای سرمایه‌گذاری تبدیل شدند و تقریباً از سال 1390 به بعد شاهد افزایش قیمت زمین در تمام نقاط ایران هستیم. باید از نفرات قبلی که چنین تصمیم اشتباهی گرفته شده است سؤال کرد بر چه اساس این تصمیم اتخاذ شده است. این کار حتماً ضد خانواده و عدالت است و کشور را با ابر چالش‌های بسیاری مواجه میکند.
استدلال‌های واپسگرایانه موافقان تعطیلی
فراهانی با بیان اینکه این تصمیمات شکل کارهای اواخر دوره قاجار است که تصمیم گرفتند فرهنگ ایران درون جهان حل شود، ادامه داد: هیچ مطالعه‌ای پشت این کار نیست و بر اساس حدس و گمان و سفرهای خارجی گرفته شده است. فرایند تصمیم، نوع گفت‌وگوها و کیفیت استدلال‌ها واپسگرایانه است.
وی درباره ابعاد فرهنگی و اجتماعی این طرح گفت: ماجرای هزینه طرح‌های توسعه‌ای دولت از موضوعات دیگری است که کشور را با کسری بودجه و تورم مواجه خواهد کرد. دولت کارفرما است و این تصمیم سبب افزایش حقوق کارگر خواهد شد. سال گذشته 35 درصد حقوق کارگرها افزایش یافت که برای 24 روز کار در نظر گرفته شده بود؛ اکنون قرار است این حقوق به 20 روز کار پرداخت شود و این به معنای 15 درصد افزایش حقوق کارگر است. باید مشاهده کرد که این کار چه تأثیری در هزینه‌های دولت دارد. با تصویب این کار یعنی 50 درصد حقوق کارگر افزایش پیدا میکند.
کمک به خروج گردشگر با تعطیلی جمعه و شنبه
فراهانی ادامه داد: بخش دیگر این طرح توسعه گردشگری خارجی است؛ زیرا بیشتر برنامه‌های کشورهای همسایه در روزهای تعطیل شنبه و یکشنبه است و با این کار به رونق خروج گردشگر از ایران کمک می‌کنیم. بخشی از حامیان این طرح به استارتاپ‌ها و مجتمع‌های تفریحی و فراغتی و تورهای گردشگری، مهدهای کودک هستند که از این طرح سود می‌برند.
وی افزود: در پیمایشی که دهه ۸۰ انجام شد بیش از ۳۰ درصد مردم مخالف جدایی دین از سیاست بودند اما در پیمایشی که در 1402 تحت عنوان پیمایش «ارزش‌ها و نگرش‌ها» انجام شد، بیش از 60 درصد مردم موافق جدایی دین از سیاست هستند؛ اگر یک دهه دیگر این پیمایش انجام شود این میزان چه مقدار خواهد بود؟
فراهانی با بیان اینکه یک جریانی در کشور در حال شکل‌گیری است که به دنبال این هستند که تعطیلات مذهبی هم از تقویم کشور حذف شود، گفت: میراث هیئت رفتن و دیدار اهل قبور در ایران پنجشنبه‌ها شکل گرفته است و نباید گذاشت این میراث فراموش شود.
انتهای پیام
منبع
